Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleşatır bir düzen bileğildir. Hukuk, toplum içre insanların filhakika ne davrandıklarını bileğil, ne davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak yürekin vardır. Adalet değeri zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene çekmek, toplumsal hayatın gerçekleşmesini tedarik etmek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin huzursına ikrar edilmesi ve uyulması gereken, kategorik çın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle toplum içre insanların reviş ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her devir mümkündür. “İşte haklar, beniâdem davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir düzen, bir bütündür.” İnsan-beniâdem, beniâdem-natür ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru yürekin evrensel ilkelerle güvence altına tuzakınmasıdır. Hukuk, beşeriyet seviyesi yürekin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birsonsuz düşünüm ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, toplum sözleşmesi, natür ve insanlar olarak tamlayan fikirlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini tedarik etmek için konulmuş olan ve halk gücüyle desteklenen kaide, hak ve kanunların hepsidür. Daha münteşir bir tanılamamıyla haklar, adalete yönelmiş toplumsal evetşfakat düzenidir. Hukuk Lafız Mazmunı Hukuk kelimesi Arapça “hak” kökünden gelir ve hak kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “hak” kelimesinin çoğcelil “ilenme’kak”tır. Türk Tat alma organı Kurumu’na bakarak haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” medlulı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet medlulında da kullanılır. Yol Mazmunı Hukuk dönemden döneme değiştiği yürekin hala doyurucu bir tanılamam binalamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok ikrar edilen tanılamamı ise: “Makul bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) bağlamlanmış kurallar hepsidür.” Ilmî bir disiplin olarak haklar, kendi içre kök olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri husus kayran kısmına Özel Hukuk, eşhas ile mutluluk veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Umum Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ödenek Temel Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun esaslıca madun dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku diğer toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mutluluk aracılığıyla güvenceye tuzakınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Hukuk kuralları beniâdem davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun ölçü hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla kabil nitelikteki bütün durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk kayranında yaptırım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek yürekin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamayı ve korumayı fakatçlayan yaptırımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları dikilmek yürekin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, cezaevi ve varlık cezaları; temel hukukunda siyasetten men, vurgun metres; mevhibe hukukunda mevhibe ve gümrüksüzçılık cezaları üzere bambaşka haklar dallarında bambaşka yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek veya politik fikirleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan haklar, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş toplumsal bir evetşfakat düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun toplumsal hayatı düzenleyip insanların amerikan barış ve asayiş içre bir arada evetşamalarını sağlamaktır. 2. Kullanışlı Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Karşıtlanması) Hukukun kılgın amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile toplum içre yaşayan insanların, birbirleri ile inşa etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın binasından kaynaklanan ihtiyaçlarını huzurlamaya çtuzakışır. Hukuk bu fonksiyonu ile tevellüt, izdivaç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir haklar düzeni hayatın kök gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın saf binasına ve bundan müterakki mevrut gereksinimlerine usturuplu çıkmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, iktisadi gerçeklere bile vabestedır; iktisadi yoksulluklara uymalı ve onları huzurlamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile makul bir organize altına aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir denklik düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak tam kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaca tanılamamıyla hak, “bir denklik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) çıkmak üzere dü bambaşka anlamda kullanılır. Adalet gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet medlulında ferdî bir özelliği deyimler. Zat her devir haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni tevdi etmek yolunda kalıcı ve bileğsorunmez bir çaba gösterir. İşte bu reviş ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile alakalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak mealı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği temas biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar kayranında hukuki ölçü olarak nazire konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Maşer yürekindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini yürekaziz kurallar bütünü olarak haklar, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve dökmek durumunda bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin sonunda, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak mealı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün haklar sistemine ve sistemlerine hükümran kâin, nesnel ve salt bir ölçü niteliğindeki adalettir. Hukuk bir toplum düzenini yürekerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; gerek mevcut düzeni sakınmak, gerekse onu bileğsoruntirmeyi meşrulaştırmak yürekin her devir adalete esasvurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta huzurmıza kurulu haklar düzenlerinin asli örneği, olması gereken haklar medlulında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut haklar düzenlerinin namına usturuplu olup olmadığı açısından bir ölçü ve yorum ölçüsü evet. Yeniden bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun hazırlamak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve menfi huzurlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon balans içre olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Olağan olarak bütün haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal evetşfakat uyacak, hem bile bu toplumsal hayatın amerikan barış içre sürebilmesi yürekin bir düzen görünümünü sağlamaya çtuzakışacaktır.